Ik sta op locatie klaar om het interview op camera op te nemen. Om alles gesmeerd te laten verlopen en om ervoor te zorgen dat de sprekers in de video de juiste boodschap vertellen, maakte ik van tevoren een scenario. Daarin staat in grote lijnen het verhaal opgedeeld in scenes, wie wat vertelt en welke beelden ik daarbij moet schieten.

Ik druk de sprekers altijd op het hart dat ze geen teksten uit het hoofd hoeven te leren. “We nemen in stukjes op, ik stel de vragen en jij weet alles, bent de specialist op je onderwerp. En er kan altijd iets over. Het komt goed”, stel ik ze dan gerust.

Sigrid Kaag deed het ook

Maar, ja hoor, daar komen toch de velletjes papier met grote letters, wapperend uit de damestas. “Ik mag niks vergeten!” is het argument. En “Sigrid Kaag deed het gisteren op tv ook zo en dat zag er heel goed en professioneel uit”. Ik sputter wat tegen, maar stem er ten slotte mee in dat zij op haar wijze de tekst afleest van het papier. Op voorwaarde dat we het daarna op mijn manier nog een keer opnemen.

Een collega stelt zich naast mijn statief en de camera op met de papieren in haar handen. “Iets hoger… iets meer naar links, iets meer naar voren, anders kan ik het niet lezen.”, instrueert de spreekster. Als we eindelijk goed zijn opgesteld, begint zij te lezen. Door de camera zie ik hoe haar ogen van de lens naar rechts schieten en weer terug. Ik hoor een netjes, serieus, uitgesproken tekst met veel dure woorden en met nadruk op onnatuurlijke plekken. En ik hoor het geritsel van het omslaan van het papier naast mij. Ik heb nu een versie opgenomen die door de beugel kan, maar die geen ziel heeft en de aandacht niet pakt.

Passievol

Zoals afgesproken doen we het daarna volgens mijn methode, als interview. Ik stel vragen en de geïnterviewde geeft antwoord. Zonder aarzeling vindt zij haar woorden. Ik zie hoe haar ogen mij levendig aankijken, terwijl zij over het onderwerp praat waar ze met zoveel passie aan werkt. Ze vergeet even iets te benoemen en dat nemen we opnieuw op. “Véééél beter, veel natuurlijker”, roept de collega tot mijn genoegen. De spreekster laat zich gelukkig overtuigen.

Script

Wordt dit mijn pleidooi om nooit een uitgeschreven script te gebruiken? Nee hoor. Het kan heel handig zijn als je gebonden bent aan een maximale lengte van je video en je moet een verhaal kernachtig verwoorden. Een voice-over gebruikt ook een script. En denk aan de presentatoren van het nieuws. Het kan tijd schelen en je kunt van tevoren precies bedenken hoe je iets vertelt. Of stel dat je een tekst in een andere taal moet uitspreken zonder te struikelen.
Maar mijn advies is wel: bekijk het per situatie, per soort film, gebruik de juiste middelen en oefen.

Autocue en script

Neem nou de eerdergenoemde Sigrid Kaag. Zij heeft ongetwijfeld een mediatraining gehad en is geoefend in het op een natuurlijke wijze brengen van een boodschap. Een spindoctor heeft goed nagedacht welke woorden zij gebruikt om aan te sluiten bij het ‘gewone volk’. Dat er niet te veel managementtaal in staat en dat je het opschrijft zoals je het zegt (spreektaal). Bovendien leest zij de tekst niet op van blaadjes, maar van een autocue die de tekst projecteert voor de camera zodat haar ogen een kant op gericht blijven kijken. En die autocue moet van tevoren ingesteld zijn op de juiste leessnelheid en lettergrootte.

Spontaan

Denk ook na wat de stijl van de rest van je video is. Het is gek als alle sprekers geïnterviewd worden en één persoon leest voor. Dat valt echt op. In mijn video’s heb ik tot nu toe geen gebruik gemaakt van een autocue. Ik houd van een spontaan, levendig en authentiek verhaal. Je kunt het voorbereiden, maar het is altijd leuk als een geïnterviewde nog iets verrassends zegt. Weet je trouwens dat je altijd de camera even aan moet laten staan als je klaar bent? Dan zeggen de mensen vaak nog hele waardevolle of grappige dingen.

Geen mens is hetzelfde

Binnenkort ga ik met een klant video’s voor een e-learning maken.  overweeg ik om wel een script en autocue te gebruiken. Maar dat ga ik zeker met de klant eerst uitproberen. Gewoon wat steekwoorden zijn misschien voor haar een betere optie.

Ieder mens is anders, de een leest makkelijk, de ander praat makkelijk. Geen mens die voor mijn camera komt is hetzelfde. Een doorgaans heel spontane prater kan voor de camera dichtslaan. Als je dat niet van tevoren al kan tackelen door een andere spreker te vragen of te oefenen met een autocue, moet je dat ter plekke oplossen. Of iemand gewoon uit je film schrappen 😜.

Succes!